İş Güvenliği Eğitimlerinin Zorunlulukları

Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri, 6331 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelikler kapsamında zorunludur. Eğitim; işbaşı öncesinde verilmiş olmalı ve iş/yer/ekipman değişikliklerinde, yeni teknoloji veya risk ortaya çıktığında güncellenmelidir. Alt işveren, geçici personel ve stajyerler de kapsam içindedir. Eğitimler mesai süresi içinde yapılır ve ücret kesintisine konu edilmez.

Asgari Eğitim Süreleri (Tehlike Sınıfına Göre)

• Az Tehlikeli: En az 8 saat, yenileme periyodu 3 yılda bir.
• Tehlikeli: En az 12 saat, yenileme periyodu 2 yılda bir.
• Çok Tehlikeli: En az 16 saat, yenileme periyodu yılda bir.

Not: Bu süreler asgari olup risk düzeyi ve çalışma koşullarına göre artırılabilir. İşe yeni girişte, görev/yer değişikliğinde veya kaza/olay sonrası ilave eğitim öngörülür.

Temel İşe Uyum (Oryantasyon) Eğitimi

• İşyeri kuralları, acil durum ve tahliye bilgileri, ilk gün riskleri.
• Çalışılacak alan/ekipman için özgü talimatlar.

Belgelendirme ve Kayıt

• Katılım listesi, eğitim içerikleri ve eğitici bilgileri kayıt altına alınır.
• Ölçme-değerlendirme (kısa sınav/uygulama) yapılarak eğitim belgesi düzenlenir.

Eğitim Alt Dalları (Modüller)

Modüller, sektör ve risk profiline göre seçilir. Aşağıdaki başlıklar, temel müfredatın çekirdeğini oluşturur.

Genel İSG Kuralları

• Güvenlik kültürü, sorumluluklar, “ramak kala” bildirim.
• Risk değerlendirmesine giriş, güvenli davranış prensipleri.

İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları

• Kök neden analizi (ör. 5N1K/İshikawa), kaza piramidi.
• Önleyici/iyileştirici faaliyet mantığı.

Yasal Mevzuat ve Hak–Yükümlülükler

• 6331 sayılı Kanun, ilgili yönetmelikler ve talimatlar.
• Eğitim yenileme periyotları, dokümantasyon gereklilikleri.

İş Ekipmanlarının Güvenli Kullanımı

• Koruyucu muhafaza, acil durdurma, LOTO yaklaşımları.
• Periyodik kontroller ve yetkinlik sınırları.

Kişisel Koruyucu Donanım (KKD)

• Seçim (standartlara uygunluk), doğru kullanım, bakım.
• Uygunluk takibi ve kayıt.

Yüksekte Güvenli Çalışma

• İskele, merdiven, platform; kenar koruma, açıklık kapatma.
• Yaşam hattı (yatay/dikey), ankraj, tam vücut kemeri, düşüş durdurma.
• Kurtarma planı ve asılı kalma riski.

Sıklıkla tercih edilen program: 8–16 saat (teori + uygulama). Süre, iş kolu ve saha koşullarına göre belirlenir.

Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik Riskler

• GBF/MSDS okuryazarlığı, maruziyet azaltma, havalandırma.
• Gürültü, titreşim, aydınlatma ve termal konfor ilkeleri.

Yangın Güvenliği ve Acil Durum

• Yangın sınıfları, söndürme ekipmanı kullanımı.
• Tahliye–toplanma düzeni, ekiplerin görevlendirilmesi.

Tipik programlar: 2–6 saat (temel + uygulama tatbikatı).

Elektrik Güvenliği

• Topraklama, kaçak akım koruma, izolasyon ve yetkisiz müdahalenin önlenmesi.
• Elektrik kaynaklı acil durumlarda ilk adımlar.

Ekranlı Ekipmanlarla Çalışma ve Ergonomi

• Postür, ekipman yerleşimi, mikro molalar.
• Göz sağlığı ve ofis ortamı risklerinin azaltılması.

Yenileme ve Özel Durumlar

• Yenileme: Az tehlikeli 3 yılda, tehlikeli 2 yılda, çok tehlikeli yılda bir tekrar eğitim.
• İş/yer/ekipman değişikliği: Göreve/ortama özgü ilave eğitim.
• Kaza/olay sonrasında: Kök neden odaklı ilave eğitim.
• Gece vardiyası / yeni teknoloji: Risk farklılıklarına göre içerik güncellemesi.